ΑΝΤΙ "ΗΡΩΟΥ" ...ΣΤΑΔΙΟ !...
ΠΩΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΚΕ ΤΟ "ΚΑΥΤΑΝΤΖΟΓΛΕΙΟ" ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σαν σήμερα στις 15 Φεβρουαρίου 1932 πεθαίνει στην Αθήνα ο νομικός και διπλωμάτης Λυσίμαχος Καυταντζόγλου, γιός του διαπρεπούς αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου που γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1811 και διέπρεψε στην Αθήνα σχεδιάζοντας πολλά απο τα γνωστά ιστορικά της κτίρια. Η οικογένεια Καυταντζόγλου ήταν παλιά οικογένεια εμπόρων της Θεσσαλονίκης και ο Ιωάννης Γούτα Καυταντζόγλου είχε προσφέρει πολλά στην ελληνική κοινότητα της πόλης κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Αναγκάστηκε όμως να μετακομίσει εσπευσμένα και οικογενειακώς στην Αθήνα όταν οι τουρκικές αρχές κινήθηκαν εναντίον του μετά απο πληροφορίες γιά την κοινωνική και εθνική δράση του. Στη συνέχεια ο Λύσανδρος Καυταντζόγλου σπούδασε αρχιτέκτονας στη Γαλλία και Ιταλία όπου και διακρίθηκε, επέστρεψε στην Αθήνα και μαζί με τον Κλεάνθη ασχολήθηκαν με τον σχεδιασμό και ανοικοδόμηση της πόλης. ΄Εργα του Καυταντζόγλου είναι το κτιριακό συγκρότημα του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, το Οφθαλμιατρείο, ο ναός των Καθολικών της Αθήνας, το Αρσάκειο Παρθεναγωγείο και πολλά άλλα. Ανάμεσα στα έργα που σχεδίασε ήταν και το "Πανελλήνιον Ηρώον", ένα κυκλικό επιβλητικό κτίριο-μνημείο στο οποίο προέβλεπε να τοποθετηθούν αγάλματα και προτομές όλων των Ελλήνων αγωνιστών που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν γιά την Ελευθερία και Ανεξαρτησία της Ελλάδας όπως επιθυμούσε ο Ιωάννης Καποδίστριας. Το έργο αυτό ο Λύσανδρος Καυταντζόγλου δεν πρόλαβε να το υλοποιήσει αλλά προτού πεθάνει το 1885 στην Αθήνα διατύπωσε την επιθυμία με διαθήκη να το υλοποιήσει ο γιός του Λυσίμαχος στη "γενέθλια" πόλη του τη Θεσσαλονίκη μόλις αυτή θα απελευθερωθεί. Συγχρόνως άφησε μία τεράστια περιουσία γιά να γίνει το όνειρό του πραγματικότητα.
Λίγο πριν πεθάνει ο Λυσίμαχος συνέταξε στις 4 Νοεμβρίου 1931 ιδιόγραφη διαθήκη με την οποία κατέλειπε ολόκληρη την τεράστια περιουσία του με σκοπό να ανεγερθεί στη Θεσσαλονίκη το "Πανελλήνιον Ηρώον" που σχεδίασε ο πατέρας του διευρύνοντας μάλιστα το φάσμα των τιμωμένων Ελλήνων ηρώων από την εποχή της ΄Αλωσης της Κωνσταντινούπολης ως τις μέρες του. Ο μεγάλος δωρητής έκρινε πως η ταπεινωμένη και πληγωμένη Ελλάδα από τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 δεν θα έπρεπε να αφεθεί στο έλεος των ισχυρών "Συμμάχων" της αλλά να αντιδράσει αντλώντας δύναμη και κουράγιο από την ιστορία της και τη θυσία των παιδών της. Επειδή μάλιστα ο Καυταντζόγλου διαπίστωσε πολλές αδυναμίες στον κρατικό μηχανισμό απαγόρευσε ρητά με την διαθήκη του την ανάμειξη του κράτους στη διαχείριση του κληροδοτήματος καθώς , όπως ο ίδιος σημείωσε, "...ανέκαθεν η τοιαύτη ανάμειξης κατέστη βλαβερά και επιζημία" . ΄Αλλωστε την ίδια περίοδο είχε αποκαλυφθεί σειρά μεγάλων σκανδάλων στο δημόσιο και ο φόβος του δωρητή ήταν απόλυτα δικαιολογημένος ...
Οι διαχειριστές όμως της διαθήκης δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες του καθώς εκποίησαν τα ακίνητα του κληροδοτήματος για να έλθει η οικονομική κρίση του 1931-32 με αποτέλεσμα να υποτιμηθεί η δραχμή κατά 55% και ο πληθωρισμός να φτάσει το 30%. Αποτέλεσμα ήταν το κληροδότημα Καυταντζόγλου να υποστεί τεράστια ζημία με συνέπεια να μην ανεγερθεί τελικά το "Ηρώο" στη Θεσσαλονίκη αφού το διαθέσιμο ποσό ήταν πιά μόνο 12 περίπου εκατ. δραχές ενώ η αξία του μνημείου έφτανε τα 36 εκατ.δραχμές. Με τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο το κληροδότημα Καυταντζόγλου σχεδόν ξεχάστηκε για να επανέλθει αργότερα όταν αντί "Ηρώου" αποφασίστηκε να κατασκευαστεί στάδιο (το Καυταντζόγλειο στάδιο) το οποίο θεμελιώθηκε στις 26 Οκτωβρίου 1956 ανήμερα του Αγίου Δημητρίου και εγκαινιάστηκε στις 27 Οκτωβρίου 1960 από τον τότε πρωθυπουργό Κ, Καραμανλή. ΄Ηταν μάλιστα ως το 1982 που κτίστηκε το Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας, το μεγαλύτερο και πιό σύγχρονο στάδιο ολόκληρης της Ελλάδας...
(Στην εικόνα τα εγκαίνια του σταδίου στις 27.10.1960)

(15.02.2018)